Kush e shpiku alfabetin për të verbër?

Dita Botërore e Alfabetit Braille kujtohet më 4 janar, për nder të shpikësit të tij, Louis Braille, i lindur më 4 janar 1809. Kodi është një metodë leximi e bazuar në një seri simbolesh të formuara nga pika të ngritura, kuptimi i të cilave mund të lexohet duke i prekur me majat e gishtave. Sot përdoret në një sërë kontekstesh, nga panelet e informacionit te tastiera e ATM-ve, nga paketat e ilaçeve te kartat e biznesit, duke i lejuar të verbrit të aksesojnë informacionin e shkruar. Shpikësi i saj e përsosi këtë alfabet në vitet 1820.

Pas shekujsh të paarritshmërisë totale ndaj teksteve të shkruara, mjetet e para për të ndihmuar të verbrit bazoheshin thjesht në përdorimin e karaktereve alfabetike dhe numerike tredimensionale, të prodhuara me elementë dylli, druri ose metali. Pas kësaj, rreth mesit të shekullit të 17-të, Brescian Francesco Lana de Terzi zhvilloi një sistem inovativ kodimi me prekje të bazuar në përdorimin e linjave të veçanta në reliev, të bërë me fije të lidhura me njëra-tjetrën, të preken me gishta dhe të interpretohen në bazë të gjatësisë dhe renditjes.

Ky propozim, sado i zgjuar, nuk ishte shumë efektiv dhe nuk pati sukses. Letrat me reliev u përdorën përsëri, siç u bë në 1784 nga francezi Valentin Haüy  i cili shpiku një sistem të veçantë të riprodhimit tredimensional të shkronjave në fletët e kartonit.

Francezi Charles Barbier de la Serre ishte pararendësi i sistemit në përdorimin e pikave, i cili ishte më i lehtë për t’u deshifruar sesa linjat e krijuara nga Lana de Terzi. Ai zhvilloi metodën e tij rreth vitit 1815.

Ai u frymëzua nga “dërrasa e shahut e Polibit” (një sistem kriptografik i konceptuar në shekullin II para Krishtit nga historiani grek), i përbërë nga një tabelë katrore me 25 kuti, secila e zënë nga një shkronjë e identifikueshme përmes koordinatave të sakta numerike. Në kryqëzimin e rreshtit 1 dhe kolonës 1 ishte për shembull “A”, ndërsa pozicioni 5-5 (rreshti i pestë, kolona e pestë) tregonte “Z”.